Mevsimsiz
Selim Birsel
9 Aralık 2022 – 28 Ocak 2023
Mevsimsiz iç içe geçen üç ayrı seriye ait eserleri beraberce içeriyor. İlenç Dönemlere Dair, sergi alanının bütün katlarına yayılan bir eser dizisi. Sanatçının 2020 yılı başında gerçekleştirdiği son kişisel sergisi Yalıtılmış Bir Bakış ile başlayan bir süreçte bulunmuş, toplanmış, sahiplenilmiş, dönüştürülmüş imge ve nesneleri kendi aralarında konuşturarak yeni bağlamlar oluşturduğu bir seri. Bu diyaloglar sanat, edebiyat, mitoloji ile Mezopotamya, Anadolu ve Ege efsanelerinin kıyılarında geziniyor. Kelime oyunları ve anlam kaydırmaları ile nesnelerin tehditkâr varoluşları, zamanımızın sert ve güvencesiz karakterine işaret ediyor. Sartre; Baudelaire üzerine yazarken onu her şeyden önce “ilençli” bir şair olarak tanımlamıştı. Edebiyat tarihinin en karanlık yaşantılı şairinden hareketle Birsel bu serisinde kendi yaşadığı döneme bakıyor.
Birsel’in 5 yıldır sürdürdüğü “Bir şeylerin geldiğini görmüyor musun?” isimli serisi durağan ve insansız peyzajları çerçeveleyerek izleyiciyi sığınak misali korunaklı bir iç mekânda var eden bir eser grubu. Ark Kültür’ün en alt katında yer alan bu seride Birsel izleyiciye; mevsimden mevsimsizliğe, ışıktan karanlığa ruh halimizin seyrine eşlik eden bir dizi mürekkep resim sunmakta. Duvarlarda, kapalı mekanların içerisinden dışarıyı görebildiğimiz yatay dikdörtgen delikler açmakta. “Bir şeylerin geldiğini görmüyor musun?” Virilio’nun Kaybolmanın Estetiği’nde zamanın akışının durdurulmasına değinen düşüncelerine ve Turner, de Chirico, Nolde gibi ustaların eserlerine saygı duruşunda bulunuyor.
Ark Kültür’ün en üst katına yerleşmiş olan Temel Gıdalar ve Nesnel Vokabüler, Birsel’in hem en güncel hem de en uzun zaman aralığına yayılan serisi. Salgın ve izolasyon (2020-21) dönemi boyunca çevresinde hissettiği ekonomik zorlukların bireylerde bıraktığı izleri sürerek başlayan bu seri, sanatçının başlıca gıda maddelerini önüne yerleştirerek ışığını, gölgesini, bakış açısını ayarlayıp seyrettiği bir rotayı takip ediyor. Birsel sonrasında bu maddelerin tek tek çizimine girişiyor ve salgın günlerine hakim olan belirsizlik hissini her hafta düzenli olarak gerçekleştirdiği çizimler ile göğüslüyor. Temel Gıdalar ve Nesnel Vokabüler, aynı zamanda 1999-2000 yıllarında (belki günümüzdekine benzer bir ruh haliyle) Birsel’in seçtiği bazı nesnelere etraflıca baktığı ve bir nesne vokabüleri çıkardığı desenleri de içeriyor. Bu iki ayrı çizim dizisini birbirinden ayıran zaman ne kadar uzak olsa da, bazı şeylerin zamanla değişime uğramadığı beliriyor. Birsel için çizim yapmak, bakmak, incelemek, önümüzde duranın konumunu, varlığının nedenini sorgulamak ile başlıyor. Yürümenin bir düşünme biçimi oluşu gibi, Birsel için çizim yapmak da düşüncelerini bir düzenleme metodu olarak anlam kazanıyor. Mevsimsiz sergisini sürekli üreyen parçalar veya bir cümlenin çoğulluğa açılan hali olarak algılamak mümkün. Bu olma hali mekânda esniyor, genleşiyor ve ilişkilenmek için farklı yollar arayışına giriyor. Ark Kültür’ün üç katına yayılan sergi bir soytarının mevsimlere, mevsimsiz oluşlara, yaşama, ölüme, harekete, durağanlığa, oyuna göz kırpışını andırıyor.
